Uyuşturucu kullanımı göz bebeği neden genişler?

Göz bebeklerinin genişlemesi, uyuşturucu maddelerin merkezi sinir sistemi üzerindeki etkileri sonucu ortaya çıkan fizyolojik bir tepkidir. Bu durum, maddelerin sempatik sinir sistemini uyarması, parasempatik sistemi baskılaması veya nörotransmitter dengesini değiştirmesi gibi çeşitli mekanizmalarla gerçekleşir. İris kasları üzerindeki doğrudan etkiler ve beyin sapındaki otonom kontrol merkezlerindeki değişiklikler de bu süreçte rol oynar.

19 Kasım 2025

Uyuşturucu Kullanımında Göz Bebeği Genişlemesinin Nedenleri


Göz bebeklerinin genişlemesi (midriyazis), birçok uyuşturucu maddenin yaygın bir yan etkisidir. Bu durum, maddelerin merkezi sinir sistemi üzerindeki etkileri ve göz bebeği boyutunu kontrol eden kaslara doğrudan etkileri nedeniyle ortaya çıkar. Göz bebeği, iristeki kaslar tarafından kontrol edilir; bu kaslar sempatik ve parasempatik sinir sistemleri tarafından düzenlenir. Uyuşturucu maddeler, bu sistemleri etkileyerek göz bebeğinin genişlemesine veya daralmasına neden olabilir. Aşağıda, uyuşturucu kullanımının göz bebeği genişlemesine yol açmasının temel nedenleri açıklanmıştır:

  • Sempatik Sinir Sisteminin Uyarılması: Amfetaminler, kokain ve ecstasy gibi uyarıcı maddeler, sempatik sinir sistemini aktive eder. Bu sistem, "savaş ya da kaç" tepkisiyle ilişkilidir ve göz bebeğini genişleten kasları uyarır. Genişlemiş göz bebekleri, vücudun daha fazla ışık alarak çevreyi daha iyi algılamasına yardımcı olur, bu da uyarıcı maddelerin etkisiyle uyumludur.
  • Parasempatik Sinir Sisteminin Baskılanması: Bazı maddeler, özellikle antikolinerjik etkiye sahip olanlar (örneğin, atropin veya bazı halüsinojenler), parasempatik sinir sistemini baskılar. Bu sistem normalde göz bebeğini daraltan kasları kontrol eder; baskılandığında göz bebekleri genişler. Örneğin, LSD veya mantar gibi halüsinojenler bu mekanizma üzerinden etki gösterir.
  • Nörotransmitter Dengesizliği: Uyuşturucular, dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin salınımını veya geri alımını etkileyebilir. Bu kimyasal değişiklikler, göz bebeği kontrolünden sorumlu beyin bölgelerini etkileyerek genişlemeye neden olur. Örneğin, kokain norepinefrin seviyelerini artırarak sempatik aktiviteyi tetikler.
  • Doğrudan Göz Üzerindeki Etkiler: Bazı maddeler, gözdeki kaslara doğrudan temas ederek veya kan yoluyla ulaşarak geçici genişlemeye yol açabilir. Bu, özellikle topikal uygulamalarda veya yüksek dozlarda görülebilir.
  • Beyin Sapı ve Otonom Fonksiyonlar: Uyuşturucular, beyin sapındaki otonom kontrol merkezlerini etkileyebilir. Bu bölgeler, göz bebeği reflekslerini düzenler ve maddelerin etkisiyle normal işleyiş bozulduğunda genişleme meydana gelebilir.

Genişlemiş göz bebekleri, uyuşturucu kullanımının bir işareti olabilir, ancak tek başına tanı koymak için yeterli değildir; stres, karanlık ortam veya bazı tıbbi durumlar da benzer etkilere neden olabilir. Uyuşturucu kullanımı, ciddi sağlık riskleri taşır ve profesyonel yardım alınması önerilir. Eğer siz veya bir yakınınız madde bağımlılığı ile mücadele ediyorsa, sağlık kuruluşlarına veya danışmanlık hizmetlerine başvurmak önemlidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;